Świadomość obywatelska młodzieży w Europie stale rośnie, naturalnym więc jest, że zwiększa się również potrzeba aktywnej partycypacji obywatelskiej. Niestety, wiele z nas spotyka się często ze ścianą – nie tylko widzimy jedynie powierzchowne opcje wywierania pozytywnego wpływu na świat, ale również spotykamy się często z barierą w dialogu z różnymi instytucjami, które skutecznie mogą zniechęcić do podejmowania dalszych działań w tym zakresie. Jednakże nie wszystko jest stracone – na poziomie europejskim możliwości zaangażowania w sprawy obywatelskie są niemal nieograniczone, choć dla wielu z nas wciąż stanowią niemal nieznany ląd. Aby wgryźć się w ten obszar, przygotowaliśmy właśnie ten poradnik.

Aktywność obywatelską można podzielić na kilka kategorii: organizację dużych projektów, aktywności skierowane do instytucji unijnych, wolontariat oraz aktywności, które, choć pozornie są mało znaczące, mogą być zalążkiem ogromnych zmian, gdy przyciągną uwagę szerszego grona ludzi. 

Zaczynając od pierwszej i zarazem najbardziej spektakularnej kategorii, uwagę przykuwają w szczególności „Youth participation activities” w ramach programu Erasmus+. Założenia są następujące: Wy, jako organizacja młodzieżowa lub siedmioosobowy zespół nieformalny (oczywiście składający się z młodzieży), możecie zgłosić projekt obejmujący jeden z obszarów, wśród których znajdują się, między innymi zwiększanie świadomości na temat życia w społeczeństwie demokratycznym, a dofinansowanie sięga kwot nawet do 500 euro miesięcznie. Swoje pomysły można zgłaszać dwa razy w roku: w październiku oraz w lutym. Szczegóły można znaleźć na tej stronie.

Z pewnością niemal każdy z nas ma wiele pomysłów, co struktury unijne mogą zrobić, by uczynić nasze (i nie tylko nasze) życie lepszym. Okazuje się, że mamy do tego świetne narzędzia, które tylko czekają, aż się je podniesie: Europejska Inicjatywa Obywatelska oraz petycja do Parlamentu Europejskiego. Dzięki EIO możemy, zebrawszy odpowiednio duże poparcie, bezpośrednio zgłosić do Komisji Europejskiej inicjatywę ustawodawczą. Choć jest to zadanie wymagające, nie należy zniechęcać się przez strach przed brakiem funduszy na promocję naszej inicjatywy. Istnieje wiele sposobów na uzyskanie wsparcia zarówno finansowego, jak i administracyjnego oraz promocyjnego. Liczba organizacji zainteresowana tego typu współpracą jest ogromna, istnieją nawet strony poświęcone stricte pomocą w poszukiwaniu takich partnerów. Inspirującym przykładem jest inicjtywa „Zakaz stosowania glifosatu i ochrona ludzi i środowiska przed toksycznymi pestycydami”, która odniosła częściowy sukces w zmianie ustawodawstwa unijnego. Szczegółowo opisany cały proces zgłaszania EIO, wraz z potrzebnymi materiałami pomocniczymi, można znaleźć pod tym linkiem. 

Dużo prostszym, ale wciąż bardzo interesującym sposobem na wyrażenie swojego zdania w ramach struktur unijnych, jest petycja do PE. Wystarczy wejść na oficjalną stronę i znaleźć interesującą nas petycję, prostym procesem jest także dodanie własnej petycji, jeśli nie znajdziemy niczego z naszego obszaru ekspertyzy. Poszczególne kroki można znaleźć tutaj. Można także wyszczególnić eventy skupione na wywołaniu dialogu i szerzeniu świadomości, takie jak European Youth Event, w którym młodzież (do 30 roku życia, więc większość z nas wciąż ma okazję do uczestnictwa) ma szansę do dzielenia się opiniami na temat przyszłości Unii Europejskiej w samym budynku Parlamentu Europejskiego.

Przechodząc do wolontariatu, najbardziej oczywisty dla nas jest ESN. Do obszarów naszej działalności należą promocja mobilności, opieka nad studentami międzynarodowymi, rzecznictwo oraz promocja aktywności obywatelskiej (czemu zawdzięczamy istnienie tego artykułu). Istnieje także wiele innych organizacji studenckich, pozarządowych oraz fundacji charytatywnych, w które możemy się zaangażować – warto rozeznać się w tym, jakie działają w Waszej okolicy!

Nie jest to jednak jedyna forma wolontariatu, jaką można się zająć, a wręcz przeciwnie. Do jednej z najciekawszych opcji należy Europejski Korpus Solidarności, będący jednocześnie możliwością mobilnościową jak i świetną opcją przyczynienia się do pozytywnej zmiany. W ramach EKS mamy możliwość wyjechać na „wymianę” polegającą na działalności wolontariackiej (lista możliwości obszarowych jest tak długa, że zajęłaby więcej miejsca niż cały ten artykuł); dodatkowo, mamy zapewnione wyżywienie, nocleg, ubezpieczenie, warsztaty językowe i wiele, wiele więcej. Zdecydowanie program warty uwagi. Całość oferty i instrukcja rejetracji dostępna jest w tym miejscu. 

Przechodząc do ostatniej – w żadnym razie mniej ważnej – kategorii, należy skupić się na „małych” rzeczach. Udział w wyborach do Parlamentu Europejskiego, aktywne poszukiwanie interesujących nas petycji, uczestnictwo w różnego rodzaju marszach i protestach (np. Global Climate Strike) itd. Każda osoba i inicjatywa się liczy! 

Powoli kończąc ten wpis, nie można pominąć wszystkich okazji do poszerzenia swojej wiedzy o partycypacji obywatelskiej – w końcu kolejne inicjatywy wychodzą niczym grzyby po deszczu. Przykładem wartym uwagi jest The Participation and Deliberative Democracy Festival, który promuje dialog na temat nauki oraz ustawodawstwa (nieco podobny do European Youth Event). Materiały i nagrania z poprzedniej edycji są dostępne dla wszystkich na stronie Komisji Europejskiej.

Podsumowując: w ramach aktywności obywatelskiej jest ogrom możliwości o tak szerokiej tematyce, że każdy - jeżeli tylko chce, znajdzie coś dla siebie. Niemal każdego dnia pojawiają się kolejne okazje, więc śledząc różnego rodzaju organizacje i strony skupiające się na promowaniu takich inicjatyw (na przykład nas) macie okazję znajdować coraz nowsze i ciekawsze programy. I na koniec: zdecydowanie warto! W końcu dzięki temu mamy okazję wywrzeć realny wpływ na świat, który nas otacza. Nie możemy się doczekać Waszych inicjatyw!

 

- Borys Sośnicki